چهاردهم تیر ماه هر سال، به پیشنهاد انجمن قلم ایران و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، به عنوان 'روز قلم' در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران ثبت شده است. برنامه هایی كه به مناسبت بزرگداشت این روز برگزار می شود، تنها فرصتی برای تجلیلی هر چند كوچك از صاحبان فكر و اندیشه است.

اگر به حق بخواهیم زحمات طاقت فرسای اهل قلم را كه همواره در راه تعالی انسان ها گام برداشته اند ارج گذاری كنیم، به جرات می توان گفت كه حتی گوشه ای از آن جبران نمی شود.

این قشر با تمام توان و با بیان ارزشمندترین نكته ها، همچون چراغی روشن و پر فروغ، تاریك ترین راه ها را روشن كرده و با زدودن تیرگی ها، بسیاری از جوامع را از انحطاط و سقوط نجات بخشیده اند.

'قلم'، زبان دوم انسان ها است، گاه با نكته ای انسان ها را به سوی پیروزی و گاه به سمت شكست و ناكامی سوق می دهد؛ به مدد قلم است كه جامعه ای به سمت تعالی گام بر می دارد و از همین قلم است كه ارزش های انسانی افول كرده و جامعه به ورطه نابودی پیش می رود.

بدست گرفتن قلم هنر نیست، مهم آن است، آنچه كه از ذهن نویسنده تراوش می شود را بتوان كنترل و به نفع جامعه و بشریت مدیریت كرد.

قداست قلم به حدی است كه حضرت باریتعالی نیز بدان سوگند یاد كرده و می فرماید:

'ن و القلم و ما یسطرون'(ن. قسم به قلم و آنچه كه می نویسد).

در تاریخ كهن این مرز وبوم، ایرانیان باستان چهاردهمین روز از تیر ماه را روز تیر(عطارد) نامیده اند و ابوریحان بیرونی نیز در كتاب 'آثار الباقیه' بدان اشاره كرده است.

هر ساله در كشور و مصادف با 14 تیر ماه، برنامه های چون جایزه قلم زرین و بزرگداشت اهالی قلم از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می شود، و بهتر است در این برنامه ها، ضمن تقدیر از فعالان این عرصه، به آنچه كه طی یكسال برای خدمت به اهالی قلم انجام شده یا نشده است، اشاره شود.

اهداف زیادی در برنامه های سازمان ها و نهادهای فرهنگی برای این منظور طی سال تعریف می شود، اما اینكه چقدر از آن محقق شده و چقدر اهالی قلم از آن رضایت دارند و بر آن صحه می گذارند، مهم است.

برپایی این روز، تلنگری است برای مسوولان در جهت فراهم ساختن بیش از پیش بسترهای لازم برای تولید فكر و حمایت از صاحبان اندیشه، دغدغه معیشتی و هزینه های سنگین ناشی از بیماری ها، مهمترین نكته ای است كه اهالی قلم همواره نگران آن هستند.

این دغدغه ها، برخی نویسندگان را از خلق آثار ارزشمند و در خور شان جامعه باز می دارد و ممكن است منجر به تولید آثار بازاری پسند نیز شود.

خبرنگار فرهنگی ایرنا روز چهارشنبه در این راستا با چند تن از صاحبنظران، در مورد اهمیت این روز و پاسداشت اهالی قلم و عملی شدن وعده های مسوولان، گفت وگویی انجام داده كه مشروح آن در پی می آید.

رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران با تبریك این روز به تمامی اهالی قلم می گوید‌: كشور به لحاظ تعداد نویسندگان در قیاس نمی گنجد كه این موضوع وظیفه ما در قبال این قشر و همچنین وظیفه آنها نسبت به جامعه را سنگین تر می كند.

حجت الاسلام 'محمدجواد ادبی' می افزاید‌: گر چه اقدامات خوبی در راستای بزرگداشت صاحبان فكر و اندیشه برداشته شده، اما جای كار فراوان است.

وی به آمادگی این انجمن برای حمایت و بزرگداشت اهالی قلم اشاره كرد و تصریح می كند: یكی از مسایلی كه این قشر با آن مواجه هستند، مباحث معیشتی است كه نیازمند حمایت بیشتر مسوولان است.

این نویسنده معاصر، مهمترین مطالبه خود از مسوولان فرهنگی به عنوان عضوی از جامعه نویسندگان را، توزیع مناسب كتاب عنوان كرده و می گوید: باید سیستم توزیع بگونه ای طراحی شود كه كتاب به دست مخاطب واقعی برسد.

وی ادامه می دهد: شناخت نیاز مخاطب و تاكید بر تولید محتوای مناسب نكته دیگری است كه باید بدان توجه شود.

** ‌نویسندگان اقشار مظلومی در جامعه هستند

نویسنده معاصر نیز بخشی از اقدامات انجام شده برای اهالی قلم طی سال های اخیر را مناسب ارزیابی كرده و می گوید: فعالیت جدید بنیاد ادبیات داستانی نشان می دهد كه برنامه های خوبی برای اهالی قلم در نظر گرفته شده است.

'راضیه تجار' می افزاید: برپایی برنامه هدفمند و تعامل مناسب و مستمر با نویسندگان و آگاهی از مشكلات این قشر می تواند در ارتقا برنامه های این صنف موثر باشد.

این نویسنده حوزه دفاع مقدس تصریح می كند: گرچه سیستم های حمایتی از سوی وزارت ارشاد، بنیاد ادبیات داستان، و سایر انجمن ها صورن می گیرد، اما باید این اقدامات گسترده تر شود، و نیاز است نویسندگان تعاملات بیشتری با یكدیگر داشته باشند.

وی با یاد‌آوری آنكه نویسندگان قشر زحمتكش و بدون ادعا هستند، می افزاید: آنها نیز همچون دیگر قشرها با مشكلات فراوانی روبرو هستند و گاه به موانعی برمی خورند كه نیاز به حمایت مالی جدی دارند؛ دغدغه معیشتی بویژه در سال های پیری، آنها را با مسایل عدیده ای مواجه می سازد.

به گفته تجار، حداكثر وامی كه یك نویسنده می تواند دریافت كند سه میلیون تومان است كه مبلغ قابل توجهی نیست و لازم است در این موضوع نیز تجدید نظر صورت گیرد.

وی همچنین در پاسخ به این سووال كه از حق التالف دریافتی راضی هستید، می گوید: ارتقا آن، از خواسته های نویسندگان است. مسوولان باید در نشست هایی با ناشران و نویسندگان به راهكاری در زمینه حق التالیف مناسب، دست پیدا كنند.

از: مریم زباندان

فراهنگ ** 1630 ** 1071