گستره روابط ایران و ونزوئلا كم مانند است. به ندرت می توان كشورهایی یافت كه تا این درجه همكاری و اعتماد متقابل یبن آنها حاكم باشد. مساله ای كه آمریكا به عنوان كشوری كه منطقه آمریكای لاتین را حیات خلوت خود می داند نگران كرده است.

امروزه ایران و ونزوئلا با هزاران كیلومتر فاصله تبدیل به متحدانی نزدیك شده اند به نحوی كه چاوز در این مورد گفته است: 'ما در هر شرایطی در كنار ایران خواهیم ایستاد'. محمود احمدی نژاد رییس جمهور اسلامی ایران در جریان سفر 5 روزه خود به آمریكای لاتین جمعه شب 2 تیر وارد 'كاراكاس' پایتخت ونزوئلا به منظور دیدار با 'هوگو چاوز' رییس جمهور این كشور شد و شنبه 3 تیر به كشور بازگشت.

وی در مراسم استقبال رسمی در كاراكاس در مورد روابط دو كشور گفت: 'مسوولان دو كشور با گفتگو هر راهی را كه در جهت پیشرفت، رفع مشكلات و ایستادگی ملت‌ها مؤثر باشد بررسی و در خصوص آن فعالیت خواهند كرد. همچنین، هوگو چاوز رییس‌جمهور ونزوئلا نیز در این مراسم از جمهوری اسلامی ایران به عنوان كشوری تأثیرگذار و حائز اهمیت در عرصه بین‌الملل نام برد و اظهار داشت: قطعاً تهدیدها و تحریم‌ها علیه ایران بی‌اثر بوده و به جایی نخواهد رسید.

رییس‌جمهور ونزوئلا تصریح كرد: دولت و ملت ونزوئلا همواره پشتیبان و در كنار ملت ایران بوده و باقی خواهد ماند. هوگو چاوز همچنین با تأكید بر لزوم تقویت مناسبات و گسترش روابط میان ایران و ونزوئلا بر عزم مسوولان دو كشور برای ارتقاء سطح مناسبات همه جانبه تأكید كرد'. اگرچه سابقه روابط دیپلماتیك ایران و ونزوئلا به 50 سال پیش برمی‌گردد، اما این روابط در دولت های نهم و دهم چند برابر شده و حوزه های متعدد و متنوعی را در بر می گیرد، به نحوی كه پیش از این، اولین سفر رییس جمهوری كشورمان به منطقه آمریكای لاتین در 26 شهریور 1385 بوده كه 6 بار آن به ونزوئلا بوده است.

**روابط ایران و ونزوئلا: همكاری های چندبعدی

--------------------------------------------------

در دهه اخیر روابط ایران با دولت های آمریكای لاتین وارد مرحله جدیدی شده است. از ویژگی های مهم این دوره، تقویت روابط سیاسی و اقتصادی دولت ایران با اكثر دولت های آمریكای لاتین، از جمله برخی كشورها نظیر ونزوئلا بوده است. روابط بین ایران و ونزوئلا تركیبی از دستاوردهای واقعی و حمایت های دیپلماتیك است. در این زمینه ایران و ونزوئلا در راستای گسترش روابط فی مابین توافقات گسترده ای به ویژه در موضوعات انرژی به امضا رسانده اند، توافقاتی شامل گسترش میدان های نفتی، احداث كارخانه های گوناگون و موارد متعدد دیگر. گسترش روابط ایران با ونزوئلا منجر به آن شده است كه ونزوئلا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از حق ایران برای دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای دفاع می‌كند. این كشور در سازمان ملل متحد بارها از مواضع ایران در دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای دفاع كر‌‌ده‌ است. روسای جمهور ایران و ونزوئلا در سال های اخیر بارها با یكدیگر ملاقات نموده و سفرهای متعددی را در راستای گسترش روابط فی مابین ترتیب داده اند.

در این چهارچوب همكاری های جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا در حوزه های زیر بررسی می شود:

-همكاری در ابعاد دفاعی

همكاری های دفاعی ایران و ونزوئلا در سال 2009(1388) با سفر 'مصطفی محمدنجار' وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران به ونزوئلا و دیدار با 'رامون كاریزالس' معاون رییس جمهور و وزیر دفاع ونزوئلا مرحله جدیدی از گسترش را تجربه كرد. در این دیدار با امضای تفاهم نامه همكاری های دفاعی روابط دو كشور بیش از پیش گسترش پیدا كرد. همكاری در زمینه آموزش و تبادل تجربیات دفاعی ازجمله مفاد این تفاهم نامه بود. این نخستین سفر یك وزیر دفاع ایران به ونزوئلا پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. وزیر دفاع كشورمان در این دور از مذاكرات با اشاره به اشتراكات دو كشور، روابط دفاعی ایران و ونزوئلا را راهبردی و ناشی از اراده رهبران عالی دو كشور خواند و گفت: این روابط در چارچوب تحكیم و تقویت ثبات و امنیت پایدار در منطقه و جهان پایه‌ریزی شده است. همچنین، رامون كاریزالس معاون رییس جمهور و وزیر دفاع ونزوئلا نیز در این دیدار اظهار داشت: ونزوئلا به تقویت روند همكاری‌های دفاعی با ایران توجه و اهتمام ویژه‌ای دارد. نمود این همكاری ها را می توان در ساخت پهباد با كمك مهندسان ایرانی دید. در این زمینه، رییس جمهوری ونزوئلا در مراسم رونمایی از اولین پهباد ساخت این كشور گفت: 'كشورش در قالب همكاری‌های دفاعی، با كمك جمهوری اسلامی ایران و دیگر هم پیمانان ونزوئلا، پهپاد یا هواپیمای بدون سرنشین تولید می‌كند'.

هوگو چاوز با اشاره به طرح تحقیق درباره تولید پهپاد در ونزوئلا، گفت: 'البته كه ما مشغول این كار هستیم، و پیگیری آن را حق خود می‌دانیم'. یك افسر ارتش ونزوئلا كه به همراه هوگو چاوز در گفت‌و‌گوی مطبوعاتی حضور داشت، با اشاره به پروژه‌های در دست انجام ونزوئلا از جمله تولید پهپاد و كارخانه اسلحه و مهمات سازی در كشورش اعلام كرد: 'این ادوات همه در این كشور و با نظارت مهندسان نظامی خودمان كه در كشور خواهر، ایران آموزش دیده‌اند ساخته شده‌اند'.

- همكاری بر ضد رژیم صهیونیستی:

مواضع هوگو چاوز در مخالفت با سیاست های خارجی رژیم صهیونیستی، موجب شد محبوبیت چاوز در جهان اسلام افزایش یابد. وی این رژیم را به علت توسل به اقدامات نظامی بر ضد فلسطینیان و نیز جنگ سال 2006 در لبنان، یك دولت 'آدمكش' لقب داد. در این زمینه و به نقل از خبرگزاری رویترز، 'هوگو چاوز ' در دیدار با 'بشار اسد' در تیرماه 1389، تأكید كرد كه رژیم صهیونیستی 'بازوی آدمكش' آمریكا است و تهدیدی برای همه محسوب می‌شود. وی در این دیدار رژیم صهیونیستی را یك رژیم آدمكش دانست كه به عنوان بازوی آدمكش برای آمریكا عمل می‌كند و پیش‌بینی كرد كه این رژیم روزی بر سرجای خود نشانده می‌شود. رییس‌جمهوری ونزوئلا تأكید كرد: 'اسرائیل، به بازوی آدمكش آمریكا تبدیل شده است، هیچ‌كس تردیدی در این باره ندارد و اسرائیل تهدیدی برای همه ما است'.

- همكاری در ابعاد انرژی:

شاید بتوان شاه بیت مثنوی روابط جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا را توسعه روابط دو كشور در بخش انرژی خواند، روابطی كه ناظران آن را معجونی از دستاوردهای واقعی و حمایت های لفظی دیپلماتیك می دانند و با تحولات اخیر جهانی به گرمی بیشتر گراییده است. گوشه ای از مشاركت این دو عضو اوپك در پروژه های بخش انرژی كه به درجه بالایی از تنوع و تكثر رسیده را می توان امضای تفاهم نامه و قراردادهایی در زمینه ساخت واحدهای پتروشیمی، تاسیس شركت های مشترك نفتی، سرمایه گذاری در طرح توسعه میادین نفت و گاز، ساخت كارخانه ال.ان.جی، ایجاد ناوگان كشتیرانی نفتی مشترك و ساخت نفتكش دانست. دو كشور در سال 2010 (1389) بر سر سرمایه گذاری 760 میلیون دلاری در بخش انرژی دو كشور به توافق هایی دست یافتند. ونزوئلا نیز قول داد روزانه بیست هزار بشكه بنزین به ارزش در مجموع 800 میلیون دلار به ایران صادر كند.

-همكاری در ابعاد تجاری:

میزان صادرات ونزوئلا به ایران در مقایسه با واردات این كشور از تهران تنها بخش كوچكی را تشكیل می دهد. دراین میان دو كشور روابط خود را با امضای حدود 200 سند همكاری دو جانبه و 80 توافق نامه و بیش از 180 قرارداد گسترش داده اند. به طوری كه توسعه مراودات در هیچ زمینه ای مغفول نمانده و ایران را پس از چین، ركورددار قراردادهای اقتصادی با ونزوئلا كرده است؛ در این قراردادها، همه چیز یافت می شود: همكاری در زمینه های كشاورزی(تولید و كاشت برنج وفراوری ذرت)، شیلات و آبزیان، مسكن(احداث 10 هزار واحد مسكونی توسط ایران در ونزوئلا) همزمان با سفر اخیر رییس‌جمهور به ونزوئلا 384 واحد مسكونی از طرح‌های ساخت مسكن به دست مهندسان ایرانی در این كشور افتتاح شد و در اختیار مالكان آنها قرار گرفت. راه و ترابری(طراحی و احداث راه های جدید و راه اندازی خط پرواز مستقیم تهران- كاراكاس توسط ماهان ایر و پروازهای تهران –دمشق-كاراكاس توسط كانویاسا و ایران ایر)، صنعت و معدن(تولید خودرودر پروژه ونیراتو و پروژه سیمان)، محیط زیست، مالی(تشكیل صندوق مالی دو ملیتی و بانك مشترك كه با سوال نمایندگان مجلس از وزیر امور اقتصادی و دارایی مواجه شد)، گردشگری و حمل و نقل.

**جمع بندی

--------------

در حالی روابط جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا در سال های اخیر به طور مداوم گسترش یافته كه فضای رویكردی ایجاد شده میان دو كشور این مناسبات را باثبات تر ساخته است. امروز 'عدالت خواهی' و 'مخالفت با نظام سلطه' بیش از هر عامل دیگر به نقاط اشتراكی تبدیل شده كه طی سال های اخیر روابط ایران با ونزوئلا را نزدیك تر و رو به جلو كرده است. در این چارچوب، بدون شك مبارزه با امپریالیستی به نام ایالات متحده آمریكا و منافع اقتصادی و تجاری، روابط دوجانبه را می توان موتور پیش برنده روابط ایران با این كشور در زمان حاضر نامید. در این زمینه، رییس جمهور كشورمان در مذاكرات مشترك هیات های عالیرتبه ایران و ونزوئلا اظهار داشت: 'همه ملت ها باید بر ایجاد نظمی جدید در جهان، مبتنی بر عدالت خواهی و آزادی طلبی مشاركتی سازنده داشته و با گسترش همكاری میان یكدیگر در مسیر عزت و پیشرفت روز افزون گام بردارند. وی با یادآوری همكاری های موجود میان دو كشور در بخش های مختلف از جمله كشاورزی، صنعت، تجارت، علم و فناوری، مسكن و انرژی تصریح كرد: خوشبختانه روابط و مناسبات موجود میان ایران و ونزوئلا در بالاترین سطح ممكن است و دو كشور به بهترین شكل از ظرفیت های موجود در راستای گسترش مناسبات همه جانبه استفاده و بهره برداری می كنند'. در پایان می توان تأكید كرد كه روابط رو به گسترش ایران و ونزوئلا را می توان روابطی چندبعدی نامید كه دو كشور در ابعاد مختلف تلاش می كنند تا در جهت تغییر فضای بین المللی از یكجانبه گرایی به سمت چندجانبه گرایی حركت اقدام كنند.

تحقیق**2040**9123